زینب کامرانی: محصولات تازه ممکن است همیشه در دسترس نباشند، بنابراین اقلام فریزشده به عنوان یک جایگزین مناسب و کاربردی هستند، به ویژه در مناسبت‌ها و تعطیلات که نیاز به آمادگی زیادی برای صرفه‌جویی در وقت و تلاش دارد.
اما آیا فرآیند فریز کردن می‌تواند به افزایش ارزش غذایی این محصولات بیشتر از انواع تازه فروخته شده در بازارها کمک کند یا ممکن است به خلاف آن منجر شود؟
چگونه فرآیند تولید خوراک انجام می شود؟
میوه‌ها و سبزیجات در عرض چند ساعت پس از چیدن منجمد می‌شوند. برای جلوگیری از پلاسیدگی، فاسد شدن یا قهوه‌ای شدن این محصولات با شستن، سپس پوست کندن، بریدن یا خیساندن برای مدت کوتاهی در آب جوش یا بخار تهیه و آماده مصرف می‌شوند. به میوه‌هایی که معمولاً آب پز نمی‌شوند تا بافت و شکل اصلی خود را از دست ندهند، شکر، لیموناد یا ویتامین سی اضافه می‌کنند تا فاسد نشوند.
میوه‌ها و سبزیجات اغلب قبل از انجماد سریع در دمای پایین، بسته‌بندی می‌شود، به طوری که محتوای آب بلافاصله کریستال شده و به هنگام منجمد شدن، از نمناک شدن و پلاسیده شدن محصول جلوگیری می‌کند. این فرآیند همچنین آسیب به ساختار میوه یا سبزی را کاهش می‌دهد و به حفظ مواد مغذی آن تا زمانی که ممکن است کمک می‌کند.
از آنجایی که فرآیند فریز به این روش و با این سرعت انجام می‌شود، اغلب محصولات فریزشده ارزش غذایی خود را بیشتر از انواع تازه فروخته شده در بازارها حفظ می‌کنند، تا زمانی که بیش از یک سال کامل فریز نشده باشند.
محصولات تازه در بازارها آن‌طور که به نظر می‌رسد نیست
بیشتر میوه‌ها و سبزیجات تازه‌ای که در بازارها فروخته می‌شوند، زودتر از زمان رسیدن کامل چیده می‌شوند، زیرا این به آنها زمان کافی برای رسیدن کامل در طول فرآیند حمل و نقل و فروش را می‌دهد.
با این حال، برداشت زودهنگام ممکن است میزان ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های طبیعی موجود در این محصولات را کاهش دهد. مثلا در بازارهایی مانند بازارهای ایالات متحده، حمل و نقل میوه‌ها و سبزیجات تازه قبل از رسیدن به مراکز توزیع و فروش ممکن است از ۳ روز تا چند هفته طول بکشد.
درست است که در حین حمل و نقل، محصولات تازه در یک فضای خنک و کنترل شده نگهداری می‌شوند، اما گاهی اوقات ممکن است برای جلوگیری از فساد و پلاسیدگی سریع آنها از مواد شیمیایی استفاد شود. هنگامی که میوه‌ها و سبزیجات به سوپرمارکت می‌رسند، ممکن است ۱ تا ۳ روز برای فروش عرضه بشوند. پس از خرید تا ۷ روز قبل از مصرف در خانه نگهداری می‌شود.
مقایسه میان محصولات فریزشده و تازه از نظر ارزش غذایی
مواد مغذی در محصولات تازه و فریزشده در طول ذخیره‌سازی کاهش می‌یابد. میوه‌ها و سبزیجات تازه شروع به از دست دادن رطوبت می‌کنند، بیشتر مستعد فساد و کاهش ارزش غذایی هستند، در حالی که محصولات فریزشده مقدار محدودی از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها را از دست می‌دهند.
یک مطالعه علمی کاهش مواد مغذی را پس از ۳ روز نگهداری در یخچال را نشان داد که در مقایسه با اقلام فریزشده ارزش غذایی آن پایین‌تر بود. این مورد در میوه‌های تازه و نرم رایج است.
ویتامین سی موجود در سبزیجات تازه نیز بلافاصله پس از برداشت شروع به کاهش می کند و در مدت طولانی‌تری که ذخیره می‌شود کاهش می‌یابد. به عنوان مثال نخود سبز تا ۵۱ درصد از ویتامین سی خود را در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از برداشت از دست می‌دهد، بنابراین نخود فرنگی فریز شده مغذی‌تر است.
به طور کلی، تحقیقات نشان می‌دهد که فریز کردن مواد غذایی، ارزش غذایی بیشتری را حفظ می‌کند و این محصولات حاوی ویتامین سی بیشتر و سطوح بالاتری از برخی مواد مغذی هستند. به عنوان مثال، نخود فرنگی یا اسفناج فریزشده حاوی ویتامین سی بیشتری نسبت به نخود فرنگی تازه یا اسفناج خریداری شده از سوپرمارکت است که چندین روز در خانه نگهداری شده است. خشک کردن انجمادی برخی از میوه‌ها، ویتامین سی آن را در مقایسه با انواع تازه افزایش می‌دهد، زیرا مایعاتش از دست نمی‌رود.
چگونه محصولات را به درستی فریز کنیم؟
کارشناسان می‌گویند اگر فریز کردن میوه‌ها و سبزیجات به درستی انجام شود، می‌تواند ترکیبات غذایی محصولات را در مقایسه با سایر روش‌های نگهداری مواد غذایی، حتی برای اقلام تازه حفظ کند.
اگر شخصی بخواهد اقلام تازه را فریز کند تا آنها را برای دوره‌های مورد نیاز نگهداری کند و فرآیند پخت و پز را تسهیل کند، این کار را می تواند با دنبال کردن مراحل ساده انجام دهد که اولین آن خرید محصولات تازه و تضمینی از بازارهای کشاورزان محلی به جای فروشگاه‌ها و بازارهای بزرگ است که از مواد شیمیایی برای افزایش ماندگاری محصولات خود و جلوگیری از ضرر و زیان استفاده می‌کنند.
پس از تهیه سبزیجات و میوه‌های رسیده از منابع معتبر محلی که ارزش غذایی کامل خود را دارند، می‌توان آنها را با روش‌های شناخته شده؛ با پوست کندن، برش دادن یا بخارپز کردن به مدت چند دقیقه فریز کرد. یا در مورد میوه‌ها، از کمی پودر قند یا لیموناد برای جلوگیری از فساد استفاده کنید و در فریزر با دمای منفی ۳ یا ۴ درجه نگهداری کنید و جز برای پخت از فریزر خارج نکنید.
منبع: الجزیره
۴۷۲۳۲