«مجمع‌النوادر» نظامی صوتی شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،  «چهارمقاله» با صدای محمد ولیان از سوی انتشارات نیستان هنر صوتی شد.

چهار مقاله یا مجمع‌النوادر کتابی است از نظامی عروضی سمرقندی که در قرن ششم هجری نگارش یافته‌ است. نام اصلی کتاب مجمع‌النوادر است ولی از آنجا که نظامی در این کتاب از چهار فن دبیری، شاعری، طب، و نجوم، در چهار بخش جداگانه سخن گفته است، از قدیم به نام چهار مقاله معروف شده‌است.

 چهار مقاله مشتمل بر یک حمد و ثنا، یک مقدمه، چهار گفتار، و یک مؤخره است. مقدمه شامل پنج بخش است که شامل مدح حاکمان معاصر غوری است و در مورد خلقت جهان، کرات آسمانی، ستارگان، مواد معدنی، گیاهان، حیوانات، انسان، حواس باطنی و ظاهری و حکایت و توجیهات نبوت، امامت، حاکمیت، و حکومت است.

گفتارهای چهارگانه به شرح وظایف دبیران، صفات دبیر و مسائل مرتبط با آن، صفات مورد نیاز شاعران و شعر آنها، نجوم و دانش گسترده مورد نیاز منجمان، و طب و نصایح پزشکان می‌پردازند. مؤخره نیز آرزوی موفقیت حامیان نویسنده را بیان می‌کند.

نظامی معتقد است که هیچ حاکمی بدون چهار گونه از کارگزاران، شامل دبیر، شاعر، منجم و طبیب که از یاران نزدیک او هستند، نمی‌تواند کار کند و دلیل تألیف کتاب را همین امر دانسته‌است. به عقیدهٔ او، که ممکن است بازتاب دیدگاه‌های رایج آن زمان نیز باشد، نظم قلمرو به وسیلهٔ دبیران، تداوم نام نیک آن توسط شاعران، زمان مناسب کار آن توسط منجمان، و سلامتی حاکم نیز توسط پزشکان تأمین می‌شود.

نظامی در آغاز هر مقاله به اختصار عملکرد مورد بحث را شرح می‌دهد. سپس در مورد صفات انسانی مورد نیاز و چگونگی کسب این صفات، یعنی از طریق آموزش، مطالعه، روش‌شناسی، سبک و رعایت اصول و موازین رفتاری لازم بحث می‌کند. این فرازها با وجود اختصار، حاوی نکات مهمی هستند؛ مثلاً نظامی در بحث تعریف وظایف دبیران و تعریف شعر، به جوهر و تأثیر نثر و منظوم آنها اهمیت بیشتری می‌دهد تا فرم.

علاوه بر این، هر مقاله شامل حدود ده حکایت نمونه است که خواندن کتاب را جذاب می‌کند. حکایات حاوی اطلاعات جالبی دربارهٔ هویت و شغل رجال و دانشمندان برجسته است که غالباً در جاهای دیگر یافت نمی‌شوند، مانند رودکی، عنصری بلخی، فرخی سیستانی، امیر معزی، ازرقی هروی، مسعود سعد سلمان، رشیدی سمرقندی و عمعق بخاری، فردوسی، خیام، ابن سینا و چندین مورد دیگر، و نیز شرح وقایعی که نویسنده در آن حضور داشته‌است. با این حال، اطلاعات تاریخی یافت‌شده در چهار مقاله، حتی در مورد حوادثی که در زمان حیات نویسنده رخ می‌دهد، با اشتباهات مکرر (آشفتگی نام‌ها، تاریخ‌ها، و غیره) به شدت خدشه‌دار شده‌است. برای نمونه، او سلاطین سلجوقی، سنجر و مسعود را با یکدیگر اشتباه گرفته‌است.

انتشارات نیستان نسخه صوتی این کتاب را به مدت ۴ ساعت و ۵۵ دقیقه به قیمت ۱۴۰ زار تومان منتشر کرده است.

انتهای پیام/