به گزارش خبرگزاری مهر، محمد کاظمی‌فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، امروز در بیستمین اجلاس رؤسای نظام‌های قضائی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، در شهر هانگژو چین، به سخنرانی پرداخت.
کاظمی‌فرد طی سخنانی در این اجلاس گفت: «استخراج الگوهای شکل‌گیری جرایم با استفاده از داده کاوی اطلاعات»، «استفاده از پابند الکترونیک به جای زندانی کردن به عنوان یک نمونه از بکارگیری فناوری اینترنت اشیا»، «شناسایی و نظارت هوشمند مراجعین حرفه‌ای که به دفعات به عنوان شاهد یا کفیل در دادگاه حاضر می‌شوند»، «اعتبارسنجی هوشمند مالی افراد توسط قضات اجرای احکام با امکان شناسایی، توقیف، رفع توقیف، توثیق و محاسبه هوشمند مبالغ بدهی و خسارت‌ها»، «تبدیل اظهارات افراد در جلسات رسیدگی به صورت هوشمند به متن»، «احراز هویت افراد با استفاده از هوش مصنوعی»، «شناسایی مجرمان حرفه‌ای و خطرناک با استفاده از ژنتیک و بیوانفورماتیک»، «ارجاع هوشمند به کارشناس در پرونده‌های قضائی» و همچنین «اعلام افراد ممنوع المعامله و دارای محکومیت‌های مالی در اعتبارسنجی‌های مالی»، از جمله اقدامات اجرایی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در استفاده از فناوری‌های نوین محسوب می‌شوند.
وی در ادامه عنوان کرد: ما به هوش مصنوعی به چشم یک فرصت نگاه می‌کنیم و با توجه به طرح‌هایی که برای گسترش استفاده از هوش مصنوعی در قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران داریم، علاقمندی خود را جهت گسترش همکاری‌ها و تبادل تجربیات با کشورهای عضو، در زمینه فناوری‌های نوین و هوشمندسازی خدمات قضائی اعلام می‌نمائیم.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه کشورمان اظهار کرد: فناوری بدون اخلاق می‌تواند خطرناک باشد. از تمام کشورهای عضو دعوت می‌کنیم تا با همکاری در حوزه اخلاق و حقوق بشر، تضمین کنیم که این فناوری به جای تهدید، ابزاری برای تحقق عدالت فراگیر و عادلانه شود. عدالت هوشمند، نیازمند همبستگی هوشمندانه است.
مشروح سخنان کاظمی‌فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در بیستمین اجلاس رؤسای نظام‌های قضائی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (چین، هانگژو) به شرح ذیل است:
رئیس، عالی‌جنابان، سران قضائی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و حضار گرانقدر، با سلام اینجانب محمد کاظمی فرد به عنوان رئیس مرکز فناوری اطلاعات قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران ضمن سپاس از کشور محترم میزبان به عنوان برگزار کننده، از حضور در این اجلاس خرسندم.
در راستای تحقق مصوبات اجلاس نوزدهم سران محترم قضائی سازمان، مبنی بر دیجیتالی شدن عدالت با استفاده از فن آوری‌های نوین و تبادل تجربیات در این حوزه، مطالب خود را در حوزه کاربردهای فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی در دستگاه قضائی، تقدیم حضار می‌کنم.
قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، سند تحول قضائی بر پایه استفاده از فناوری‌های نوین را در دست اجرا دارد. در این سند، ارتقای حکمرانی داده محور قضائی، افزایش استفاده از هوش مصنوعی در اتخاذ تصمیمات و توسعه نظارت سیستمی به منظور کاهش بار کاری قضات و زمان رسیدگی به پرونده‌ها، افزایش دقت و کیفیت تصمیمات قضائی، دسترسی آسان‌تر مردم به عدالت و شفافیت امور قضائی پرداخته شده است.
همچنین در قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران قوه قضائیه باید به منظور تسهیل رسیدگی به پرونده‌های قضائی و رفع اختلافات مردم، امکان انجام امور را با استفاده از فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی برای کمک به قاضی با حفظ مسؤولیت شخص قاضی فراهم کند.
در ادامه به برخی از اقدامات اجرایی قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در استفاده از فناوری‌های نوین اشاره می‌کنم:
استخراج الگوهای شکل‌گیری جرایم با استفاده از داده کاوی اطلاعات
استفاده از پابند الکترونیک به جای زندانی کردن به عنوان یک نمونه از بکارگیری فناوری اینترنت اشیا
شناسایی و نظارت هوشمند مراجعین حرفه‌ای که به دفعات به عنوان شاهد یا کفیل در دادگاه حاضر می‌شوند
اعتبار سنجی هوشمند مالی افراد توسط قضات اجرای احکام با امکان شناسایی، توقیف، رفع توقیف، توثیق و محاسبه هوشمند مبالغ بدهی و خسارت‌ها
تبدیل اظهارات افراد در جلسات رسیدگی به صورت هوشمند به متن
احراز هویت افراد با استفاده از هوش مصنوعی
شناسایی مجرمان حرفه‌ای و خطرناک با استفاده از ژنتیک و بیوانفورماتیک
ارجاع هوشمند به کارشناس در پرونده‌های قضائی
اعلام افراد ممنوع المعامله و دارای محکومیت‌های مالی در اعتبارسنجی‌های مالی؛
همچنین در فرآیند تشکیل و رسیدگی به پرونده این موارد را در دستگاه قضائی جمهوری اسلامی ایران در دست اجرا داریم:
ارائه مشاوره هوشمند به خواهان یا شاکی در خصوص دعوا و نتیجه احتمالی آن
ارجاع هوشمند پرونده‌های قضائی
تنظیم خودکار اوقات رسیدگی و یادآوری مهلت‌های قانونی
ارائه نظرات کارشناسی مانند تشخیص خط و امضا با استفاده از هوش مصنوعی
استعلام، مکاتبه یا دریافت اطلاعات مورد نیاز در پرونده‌های قضائی به‌صورت خودکار
دستیار هوشمند قاضی جهت پاسخ گویی به سوالات حقوقی، پیشنهاد رأی و تصمیم مقتضی و سابقه‌یابی پرونده‌های مشابه.
در راستای تسهیل استفاده از هوش مصنوعی در فرایندهای قضائی جمهوری اسلامی ایران، توسعه مدل زبانی بزرگ بومی در دستور کار است. بدین منظور نیاز است؛ کلیه داده‌های قضائی به صورت الکترونیکی و قابل پردازش نگهداری شوند. خوشبختانه در این زمینه به تجربیات خوبی دست یافته‌ایم و متن بیش از ۱۰۰ میلیون تصمیم قضائی را با استفاده از هوش مصنوعی گمنام نموده و در اختیار شرکت‌ها، جهت تولید مدل زبانی بزرگ قرار داده‌ایم. در مدل‌های زبانی بزرگ، باید موضوع جهت‌گیری، رعایت استانداردهای قانونی و مدیریت داده‌های حساس کاربران مورد توجه و محافظت ویژه قرار گیرد.
ما به هوش مصنوعی به چشم یک فرصت نگاه می‌کنیم و با توجه به طرح‌هایی که برای گسترش استفاده از هوش مصنوعی در قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران داریم؛ علاقمندی خود را جهت گسترش همکاری‌ها و تبادل تجربیات با کشورهای عضو، در زمینه فناوری‌های نوین و هوشمندسازی خدمات قضائی اعلام می‌کنم. بر همین اساس تشکیل کمیسیون تخصصی هوش مصنوعی با این موضوعات پیشنهاد می‌شود.
۱. تعیین حدود مسئولیت هوش مصنوعی در تصمیم گیری‌های قضایی
۲. تدوین استانداردهای اخلاقی و حقوق بشری در هوش مصنوعی
۳. سیاستگذاری ترویج و تنظیم هوش مصنوعی
۴. هماهنگی استانداردهای حفاظت از داده‌های قضائی
حضار گرامی،
فناوری بدون اخلاق می‌تواند خطرناک باشد. از تمام کشورهای عضو دعوت می‌کنیم تا با همکاری در حوزه اخلاق و حقوق بشر، تضمین کنیم که این فناوری به جای تهدید، ابزاری برای تحقق عدالت فراگیر و عادلانه شود. عدالت هوشمند، نیازمند همبستگی هوشمندانه است.
ضمن تشکر از توجه شما، در پایان مجدداً آمادگی مرکز فناوری اطلاعات قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری مستمر و اثر بخش اعلام می‌دارم و از تمام کشورهای عضو دعوت می‌کنم تا با همکاری یکدیگر به سمت عدالت هوشمند گام برداریم.